ไบโอฟิล์ม คืออะไร ? ไบโอฟิล์ม คือโครงสร้างยึดเกาะกับพื้นผิว เช่นเมือกหรือคราบสกปรกที่เชื้อแบคทีเรียสร้างขึ้น ใกล้ตัวเราที่สุดก็คือ คราบสกปรกในช่องปากที่เราต้องแปรงฟันเพื่อกำจัดออกไปทุกเช้าและก่อนนอนนั่นเอง ซึ่งในระบบน้ำก็เช่นกันไม่ว่าจะเป็น ในแทงค์น้ำ ท่อน้ำ หรือคลูลิ่งแพด ก็สามารถเกิดไบโอฟิล์มได้เช่นกัน
ไบโอฟิล์ม เกิดขึ้นได้อย่างไร ? ไบโอฟิล์มเกิดขึ้นเมื่อมีเชื้อแบคทีเรียอย่างเช่น อี.โคลัย (Escherichia Coli),ซูโดโมนาส (Pseudomonas aeruginosa) หรือ พอไพโรโมนาส (Porphyromonas gingivalis) เข้าไปเกาะพื้นผิวในระบบน้ำแล้วสร้างโครงสร้างซึ่งประกอบด้วยสารต่างๆหลายชนิด ทําหน้าที่เป็นเกราะปกป้องแบคทีเรียที่อาศัยอยู่ภายใน รวมทั้งสร้างสภาวะที่เหมาะสมต่อการเจริญเติบโตของแบคทีเรียที่อยู่ภายในไบโอฟิล์ม ซึ่งยิ่งอยู่นานก็ยิ่งทำให้มีการเกาะยึดแน่นขึ้นโดยอาศัยโครงสร้างของเซลล์ทีมีลักษณะคล้ายขนหรือเส้นผม เช่น พิไล (pili) ฟิมเบรีย (fimbriae) หรือ ซิเลีย(cilia) จากนั้นแบคทีเรียเหล่านี้จะมีการแบ่งตัวและมีการสร้างสารเหนียวที่เรียกว่า Extracellular Polymeric Substances (EPS) ขึ้นมา โดยปกติไบโอฟิล์มจะแบ่งเป็น 2 ชั้นคือ ชั้นที่ติดแน่นกับพื้นผิวซึ่งกำจัดออกยาก(Hard biofilm layer) และชั้นเมือกอ่อนนุ่มชะล้างออกง่าย(Thin biofilm layer)
ไบโอฟิล์ม สร้างปัญหาอย่างไร ? เมื่อมีไบโอฟิล์มเกิดขึ้นสิ่งที่ตามมาก็คือท่อน้ำสกปรก อุดตัน ที่สำคัญคือเป็นแหล่งสะสมของเชื้อแบคทีเรีย ซึ่งมีโอกาสที่จะหลุดออกมากับน้ำเมื่อไรก็ได้คนหรือสัตว์ดื่มน้ำนั้นเข้าไปก็มีโอกาสป่วยหรือได้รับอันตรายจากเชื้อโรคนั้น ดังนั้น การที่มีไบโอฟิล์มอยู่ในท่อน้ำก็คงไม่ต่างอะไรกับมีระเบิดเวลา เพราะไม่รู้ว่ามันจะออกมาสร้างความเสียให้แก่คนหรือสัตว์เมื่อไร ?
แล้วจะจัดการกับไบโอฟิล์ม ได้อย่างไร ? การกำจัดไบโอฟิล์มทำได้ไม่ยาก หากสามารถหยุดการใช้น้ำได้สักระยะหนึ่ง เช่นการล้างท่อน้ำในธุรกิจไก่เนื้อ เมื่อเอาไก่ออกจากเล้าไปแล้วจะมีการแช่ท่อด้วยกรดที่มีความเข้มข้นสูงเช่น ไฮโดรเจนเปอร์ออกไซด์(Hydrogenperoxide) หรือ เปอร์ออกไซด์(Peroxide) เป็นต้น ทิ้งไว้ 1 คืนจากนั้นใช้น้ำสะอาดไล่ออกก็จะเห็นสิ่งสกปรกหรือไบโอฟิล์มออกมา แต่ถ้าหากทำแบบนี้ในขณะที่มีสัตว์อยู่ก็คงไม่ดีแน่เพราะกรดที่มีความเข้มข้นสูงนั้นอันตรายมากๆหากสัตว์เผลอกินเข้าไป ดังนั้นในหลายๆธุรกิจเช่น ฟาร์มสุกรพันธุ์ ไก่ไข่ ไก่พันธุ์ หรือฟาร์มที่ต้องมีสัตว์อยู่ในโรงเรือนตลอดเวลาจึงแทบไม่มีโอกาสจะได้ล้างท่อเลย
มีสัตว์อยู่ จะล้างไบโอฟิล์มได้อย่างไร ? การกำจัดไบโอฟิล์มในขณะที่คนหรือสัตว์ต้องใช้น้ำเพื่อการดื่มหรือบริโภคอยู่ก่อนหน้านี้คงเป็นไปไม่ได้เลย แต่ในปัจจุบันด้วยเทคโนโลยีที่ไม่หยุดนิ่งจึงได้เกิด คลอรีนไดออกไซด์ (ClO2) ที่มีความเสถียรพร้อมใช้งาน สามารถฆ่าเชื้อโรคและล้างทำความสะอาดท่อน้ำในขณะที่สัตว์หรือคนดื่มน้ำได้*** ไบโอฟิล์มจะค่อยๆหลุดออกมาและหมดไป ท่อก็จะสะอาดตลอดเวลาตราบใดที่ยังมีคลอรีนไดออกไซด์ (ClO2) อยู่ในน้ำ และไม่จำเป็นต้องล้างท่อน้ำอีกก่อนที่จะนำสัตว์ชุดใหม่เข้าเลี้ยงเหมือนเดิมที่เคยทำกัน
เชื้อโรคที่หลุดออกมากับไบโอฟิล์ม อันตรายหรือไม่ ? บ่อยครั้งที่มีการล้างท่อด้วยกรดแล้วพบว่ามีปัญหาสัตว์ท้องเสียหรือแม่สุกรนมแห้งเพิ่มขึ้น ซึ่งอาจเป็นเพราะไบโอฟิล์มชั้นเมือกอ่อนนุ่ม(Thin biofilm layer)หลุดไปแล้วแต่ยังมีไบโอฟิล์มชั้นที่ติดแน่น(Hard biofilm layer) ยังอยู่และมีบางส่วนค่อยๆหลุดออกมาพร้อมกับมีเชื้อโรคออกมาด้วยเมื่อสัมผัสกับกรดหรือสารออกฤทธิ์ที่ความเข้มข้นต่ำไม่สามารถฆ่าเชื้อได้ทำให้สามารถทำอันตรายต่อสัตว์ได้อยู่ แต่หากเป็นคลอรีนไดออกไซด์(ClO2) แม้จะอยู่ในระดับความเข้มข้นที่ต่ำก็ยังสามารถฆ่าเชื้อโรคหรือทำให้เชื้อโรคหมดความสามารถในการก่อโรคได้ เนื่องจากมีความเป็นแก็สที่สูงจึงสามารถเข้าไปเปลี่ยนแปลงโครงสร้างทั้งผนังของเซลล์และภายในของเชื้อโรคได้ จึงมั่นใจได้ว่าการใช้คลอรีนไดออกไซด์ (ClO2) แม้พบเชื้อโรคที่ปลายท่อในช่วงแรกๆที่เริ่มใช้ก็จะไม่ก่อให้เกิดความเสียหายแก่สัตว์หรือคนได้
ดังนั้น หากท่านกำลังมองหาวิธีในการกำจัดไบโอฟิล์มขณะที่ยังมีสัตว์อยู่ในโรงเรือน หรือต้องใช้น้ำตลอดเวลา ลองศึกษาเรื่องคลอรีนไดออกไซด์(ClO2)ดูนะครับ ผมมั่นใจว่าช่วยท่านได้ครับ
หน้าแรก Home